Cuộc sống du học nghề tại Đức sẽ trở nên dễ dàng hơn nếu bạn biết cách điều chỉnh thói quen, xử lý tình huống và chủ động xây dựng nhịp sống phù hợp. Trong bài viết dưới đây, GCA – Hanoi IEC sẽ chia sẻ 10 mẹo “sống sót” trong môi trường mới khi du học nghề tại Đức giúp bạn nhanh chóng ổn định, học tập hiệu quả và tự tin hòa nhập ngay từ những ngày đầu. Theo dõi ngay!
Mẹo thích nghi với trái múi giờ
Ngay khi đặt chân đến Đức, đa số du học sinh đều gặp phải hiện tượng “jet lag” – lệch múi giờ gây rối loạn sinh học. Múi giờ ở Đức chậm hơn Việt Nam 5 – 6 tiếng tùy theo mùa (vào mùa hè là 5 tiếng, mùa đông là 6 tiếng). Điều này khiến nhiều bạn bị mất ngủ ban đêm và buồn ngủ ban ngày. Chẳng hạn, nếu ở Việt Nam bạn quen ngủ lúc 11h đêm thì ở Đức khi đó mới chỉ là 5h chiều – cơ thể chưa thấy mệt, và bạn dễ thức trắng đến 2 – 3h sáng.
Kết quả là cả ngày hôm sau bạn lờ đờ, mất tập trung, ăn uống cũng lệch nhịp. Cộng thêm việc phải làm quen với khí hậu lạnh hơn, đồ ăn lạ miệng và không có người thân bên cạnh, trạng thái mệt mỏi này có thể kéo dài và khiến bạn suy giảm sức khỏe, mất động lực học tập ngay từ tuần đầu.
Để nhanh chóng ổn định lại nhịp sống, bạn nên tập thích nghi bằng các thói quen hỗ trợ điều chỉnh đồng hồ sinh học. Dưới đây là một số mẹo bạn có thể áp dụng để khắc phục tình trạng này:
- Lên thời gian biểu ngay trong ngày đầu đến nơi, giữ nguyên lịch ngủ – ăn – học một cách nhất quán, kể cả cuối tuần.
- Tránh ngủ vào ban ngày, dù rất buồn ngủ sau chuyến bay, hãy cố gắng thức đến tối để giúp cơ thể đồng bộ giờ mới.
- Tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng trong 20 – 30 phút mỗi ngày để hỗ trợ cơ thể điều chỉnh melatonin tự nhiên.
- Ăn uống đúng giờ và lành mạnh, ưu tiên các món dễ tiêu, giàu đạm và vitamin để tăng sức đề kháng.
- Tập nấu những món cơ bản như trứng chiên, mì xào, cơm rang để kiểm soát chất lượng bữa ăn và tạo cảm giác quen thuộc.
Mẹo ổn định chỗ ở và quản lý không gian sống
Nhiều bạn gặp rắc rối ngay từ bước đầu vì thiếu kinh nghiệm tìm nhà tại Đức. Hệ thống thuê nhà ở đây khá khác biệt so với Việt Nam: việc ký hợp đồng thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm, yêu cầu đặt cọc 1 – 3 tháng tiền nhà, và hầu như mọi thứ đều phải tự làm. Một số bạn nhẹ dạ tin vào tin đăng trên Facebook, chuyển khoản đặt cọc trước rồi “mất hút”. Có bạn ký hợp đồng rồi mà vẫn phải trả thêm phí quản lý tòa nhà, phí sưởi, tiền dọn vệ sinh hành lang,… chưa kể các hóa đơn điện, nước, internet được gửi riêng theo tháng. 
Đặc biệt, khi vào ở chung, nếu không có sự thống nhất rõ ràng ngay từ đầu thì chỉ một chiếc bếp bẩn, tiếng nhạc to sau 10h đêm hay việc vứt rác sai quy định cũng đủ gây mâu thuẫn.
Vì vậy, nếu bạn muốn đảm bảo môi trường sống ổn định và tránh rơi vào cảnh “vừa sang đã stress”, bạn nên chủ động trang bị cho mình một mẹo sống tại Đức như:
- Tìm nhà qua nền tảng đáng tin cậy như WG-gesucht, eBay Kleinanzeigen (nên chọn những tin có ảnh thật và mô tả chi tiết).
- Yêu cầu xem trước hợp đồng, đọc kỹ các mục như Nebenkosten (chi phí phụ), thời hạn báo trước khi chuyển đi (Kündigungsfrist).
- Thỏa thuận rõ ràng khi sống ghép: ai dọn dẹp khu vực chung, chia sẻ vật dụng thế nào, lịch đổ rác ra sao.
- Tìm hiểu kỹ quy định phân loại rác tại địa phương, tránh bị cảnh cáo hoặc phạt vì sai sót nhỏ (ở Đức có tới 4 – 5 loại rác cần tách riêng).
- Trang bị các vật dụng thiết yếu cá nhân, đừng quá trông đợi vào bạn cùng phòng hoặc chủ nhà chuẩn bị sẵn.
Mẹo mua sắm tiết kiệm và quản lý chi tiêu thông minh
Cuộc sống tại Đức mang lại nhiều trải nghiệm mới mẻ, nhưng cũng là nơi bạn phải tập làm quen với một hệ thống giá cả hoàn toàn khác. Nếu ở Việt Nam, một bữa ăn ngoài có thể chỉ mất 30.000–50.000 VND thì tại Đức, con số đó thường là 7–10 euro, tức gấp 5–6 lần. Những khoản chi lặt vặt như cafe 3 euro, thẻ điện thoại, đồ dùng sinh hoạt,… nếu không kiểm soát tốt sẽ cộng dồn thành áp lực tài chính đáng kể.
Nhiều bạn mới sang vì chưa quen nên tiêu hoang trong vài tuần đầu: mua đồ đắt tiền để “sắm sửa cuộc sống mới”, ăn ngoài thường xuyên, không biết cách chia sẻ chi phí với bạn cùng phòng, dẫn đến cuối tháng rơi vào tình trạng “cháy túi”. Việc không có thói quen theo dõi chi tiêu cũng khiến bạn khó tiết kiệm hoặc ứng phó với các khoản phát sinh bất ngờ như tiền khám bệnh, vé xe hỏng, hay lệ phí gia hạn giấy tờ.
Do đó, bạn nên học cách mua sắm và quản lý tiền bạc ngay từ đầu để kiểm soát tốt tài chính cá nhân mà vẫn sống thoải mái. Một số mẹo như:
- Đi siêu thị vào giờ gần đóng cửa (sau 18h) để mua thực phẩm giảm giá, đặc biệt là đồ tươi như rau củ, thịt cá.
- Nấu ăn tại nhà thay vì ăn ngoài, vừa tiết kiệm vừa đảm bảo sức khỏe – một suất cơm tự nấu có thể chỉ tốn 2–3 euro.
- Mua chung đồ dùng hoặc thực phẩm với bạn cùng nhà, đảm bảo minh bạch về tài chính, tránh hiểu lầm.
- Lập ngân sách cá nhân hàng tháng, chia rõ các khoản cố định (nhà, bảo hiểm) và linh hoạt (ăn uống, đi lại, phát sinh).
- Sử dụng ứng dụng quản lý chi tiêu để theo dõi từng giao dịch và nhắc nhở định kỳ.
Mẹo sử dụng giao thông công cộng hiệu quả và an toàn
Nước Đức nổi tiếng với hệ thống giao thông công cộng hiện đại, phủ rộng và chính xác đến từng phút. Nhưng chính vì tính hệ thống cao, việc di chuyển tại đây lại đòi hỏi bạn phải hiểu rõ quy trình và quy tắc. Không ít du học sinh mới sang gặp rắc rối vì không biết cách mua vé đúng, đi nhầm tuyến, hoặc tệ hơn là bị phạt 60 euro do “đi chui” – tức lên tàu mà không có vé hợp lệ.
Khác với Việt Nam, không phải cứ có vé là đi được khắp nơi – Đức chia vùng (zone), chia loại vé (vé lượt, vé ngày, vé tháng), và mỗi bang lại có chính sách khác nhau. Ngoài ra, những ứng xử nhỏ như nói chuyện quá to trên tàu, đứng chắn cửa ra vào, hay chen lấn lúc lên xuống cũng có thể khiến bạn bị đánh giá thiếu lịch sự.
Những mẹo dưới đây sẽ giúp bạn làm quen nhanh hơn với hệ thống giao thông công cộng tại Đức mà không gặp rắc rối.
- Mua vé tháng hoặc vé sinh viên (Semester Ticket) nếu được trường cấp – đây là hình thức tiết kiệm và tiện lợi nhất cho cả học kỳ.
- Dùng ứng dụng DB Navigator, BVG hoặc Google Maps để tra cứu lộ trình, giờ tàu, điểm dừng và thông báo chậm chuyến.
- Hiểu rõ khu vực bạn sống thuộc vùng nào, vé nào phù hợp, có cần xác nhận vé hay không.
- Lên tàu đúng cửa, nhường ghế ưu tiên và tránh đứng chắn lối ra vào, học theo cách cư xử văn minh của người địa phương.
- Luôn giữ vé trên điện thoại hoặc giấy tờ tùy thân khi di chuyển, đề phòng bị kiểm tra bất chợt.
Mẹo học tiếng Đức và giao tiếp trong đời sống hằng ngày
Một trong những rào cản lớn nhất với du học sinh nghề tại Đức chính là ngôn ngữ. Dù nhiều bạn đã có chứng chỉ B1 hoặc thậm chí B2 trước khi sang, nhưng khi bước vào môi trường sống và làm việc thực tế, kỹ năng giao tiếp lại không như kỳ vọng. Tình huống thường gặp là: nghe không kịp người Đức nói vì họ nói nhanh, nói không rõ vì thiếu tự tin, hoặc không biết diễn đạt ý khi gặp sự cố.
Điều này dẫn đến tâm lý sợ nói, sợ sai, dần dần thu mình và ngại giao tiếp. Ngoài ra, những hoàn cảnh bất ngờ như hỏi đường, gọi món, giải thích lỗi với sếp tại nơi thực hành,… nếu không xử lý được bằng tiếng Đức sẽ khiến bạn lúng túng và mất điểm.
Để vượt qua rào cản này, bạn không cần đợi giỏi tiếng mới bắt đầu giao tiếp, mà cần luyện từ những bước nhỏ, đều đặn mỗi ngày:
- Ghi nhớ các mẫu câu thông dụng theo tình huống: xin phép, chào hỏi, hỏi đường, thanh toán, nhờ giúp đỡ,…
- Sử dụng app học tiếng miễn phí hoặc có trả phí tập trung rèn luyện kỹ năng nghe – nói phản xạ.
- Kết hợp dùng ứng dụng dịch thông minh (như DeepL, Google Translate) để hỗ trợ khi bí từ, nhưng không quá lệ thuộc.
- Tập nói to một mình, nói trước gương hoặc ghi âm giọng nói, tạo thói quen phát âm rõ ràng, ngắt câu đúng.
- Mỗi ngày thử chủ động bắt chuyện với người bản xứ, dù chỉ là câu chào buổi sáng tại tiệm bánh hay cảm ơn tài xế bus.
Mẹo thích nghi với văn hóa và phong cách sống tại Đức
Khác biệt văn hóa là một thử thách âm thầm nhưng ảnh hưởng rất lớn đến quá trình hòa nhập. Ở Đức, đúng giờ không chỉ là phép lịch sự mà là nguyên tắc sống – đến muộn dù chỉ 5 phút cũng bị đánh giá thiếu tôn trọng. Ở nơi công cộng, người Đức rất coi trọng không gian riêng tư: họ không thích bị hỏi chuyện cá nhân, không nói to ở chỗ đông người, và đặc biệt rất nhạy cảm với hành vi gây ồn sau 22h.
Ngoài ra, việc xếp hàng, trả lời email đúng quy chuẩn, từ chối lịch sự hoặc góp ý thẳng thắn là những điều khiến du học sinh Việt dễ bị sốc văn hóa. Chính sự khác biệt trong tư duy giao tiếp và sinh hoạt có thể khiến bạn bị hiểu lầm, thu mình hoặc bị loại khỏi các nhóm bạn, nhóm làm việc.
Những thói quen luyện tập đơn giản sau sẽ giúp bạn cải thiện khả năng ngôn ngữ và tự tin hơn khi giao tiếp hằng ngày.
- Luôn đúng giờ trong mọi hoàn cảnh, từ lớp học, thực hành, đến các cuộc hẹn cá nhân – nên đến sớm 5–10 phút.
- Giữ giọng nói vừa đủ khi ở nơi công cộng, đặc biệt là trên phương tiện công cộng hoặc trong thư viện, phòng chờ.
- Tôn trọng không gian riêng, không hỏi chuyện cá nhân quá sớm, không đụng chạm cơ thể khi chưa thân thiết.
- Học cách từ chối lịch sự thay vì im lặng hoặc gật gù cho qua.
Mẹo học tập hiệu quả và chủ động tại nơi làm việc
Chương trình du học nghề tại Đức nổi bật với mô hình đào tạo kép – nghĩa là bạn vừa học lý thuyết tại trường nghề, vừa thực hành tại doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều bạn khi mới tiếp cận mô hình này lại mang theo tư duy học thụ động như ở Việt Nam: nghe giảng cho xong, ghi chép máy móc, ngại đặt câu hỏi và trông chờ người khác hướng dẫn từng bước.
Khi bước vào môi trường làm việc thực tế, điều này khiến bạn dễ bị tụt lại phía sau – vì ở Đức, người hướng dẫn không “cầm tay chỉ việc” mà đòi hỏi học viên phải chủ động, quan sát, ghi nhớ, phản hồi. Không ít bạn gặp tình huống “không hiểu nhưng không dám hỏi”, “làm sai nhưng ngại nhận lỗi”, hoặc “thực hành chỉ để hoàn thành” mà không hiểu bản chất công việc.
Để học nghề một cách hiệu quả và thực sự phát triển năng lực, bạn cần thay đổi tư duy và cách tiếp cận ngay từ đầu:
- Luôn chuẩn bị bài trước khi đến lớp hoặc đến doanh nghiệp, ghi lại các thuật ngữ chuyên ngành để tránh bỡ ngỡ khi nghe.
- Chủ động hỏi khi không hiểu, đừng sợ “kém thông minh” – người Đức đánh giá cao sự thẳng thắn và tinh thần cầu tiến.
- Mang theo sổ tay ghi chép khi đi thực hành, ghi lại các quy trình, lỗi thường gặp, lời dặn của người hướng dẫn.
- Quan sát cách làm của người đi trước, học qua hành động thực tế chứ không chỉ qua lời nói.
- Phản hồi rõ ràng khi được giao việc, báo cáo tiến độ, xác nhận lại yêu cầu – đây là thói quen giao tiếp rất quan trọng trong môi trường chuyên nghiệp.
Mẹo quản lý thời gian và cân bằng cuộc sống
Du học nghề tại Đức không đơn thuần là đi học – bạn phải xoay quanh cả lý thuyết ở trường, thực hành tại doanh nghiệp và đôi khi còn có công việc làm thêm để trang trải chi phí. Mỗi tuần có thể kín lịch từ 7h sáng đến 5 – 6h chiều, thậm chí một số ngày phải di chuyển giữa trường học và nơi làm việc ở hai thành phố khác nhau.
Nếu không biết cách quản lý thời gian, bạn rất dễ rơi vào trạng thái kiệt sức: học thì không vào, làm thì mệt, nghỉ ngơi thì chẳng đủ. Nhiều bạn ôm đồm, cố gắng nhận thêm ca làm ngoài giờ, dẫn đến mất ngủ kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu suất học tập lẫn sức khỏe lâu dài. Có bạn lại quá chú trọng nghỉ ngơi, lười học lý thuyết vì nghĩ “thực hành là chính”, đến khi thi thì không đủ điểm.
Để cân bằng giữa học – làm – nghỉ mà vẫn duy trì hiệu suất ổn định, bạn nên chủ động xây dựng cho mình một thời gian biểu phù hợp:
- Lập lịch trình tuần với từng khung giờ cụ thể, chia rõ thời gian học, thời gian đi làm và thời gian nghỉ.
- Ưu tiên nhiệm vụ theo thứ tự quan trọng – khẩn cấp, sử dụng nguyên tắc Eisenhower/ ma trận 2×2 để phân loại việc cần làm.
- Chỉ làm thêm khi lịch học và thực hành ổn định, tuyệt đối không vượt quá 20h/tuần để tránh vi phạm luật và ảnh hưởng sức khỏe.
- Dành ít nhất 1 – 2 buổi trong tuần cho việc tái tạo năng lượng, như đi dạo, tập thể thao, xem phim hoặc gặp gỡ bạn bè.
- Dùng công cụ nhắc việc hoặc ứng dụng như Google Calendar, Notion, Todoist để theo dõi tiến độ và tránh quên nhiệm vụ quan trọng.
Mẹo xây dựng mối quan hệ và kết nối
Sống ở một quốc gia xa lạ, không có gia đình hay bạn bè thân thiết bên cạnh, cảm giác cô đơn là điều không thể tránh khỏi với nhiều du học sinh – đặc biệt sau những giờ học căng thẳng hoặc khi gặp khó khăn mà không biết hỏi ai. Nhiều bạn chọn cách im lặng, giấu cảm xúc, hoặc chỉ trò chuyện với người nhà qua điện thoại, dần dần thu mình khỏi tập thể.
Thêm vào đó, rào cản ngôn ngữ và khác biệt văn hóa khiến bạn e ngại trong việc bắt chuyện với người bản xứ hoặc kết bạn mới. Khi không có ai hỗ trợ, bạn dễ rơi vào tình trạng khủng hoảng tâm lý, mất động lực học tập và thậm chí bỏ lỡ nhiều cơ hội quý báu trong học tập cũng như cuộc sống.
Thực tế, mối quan hệ là “hệ thống hỗ trợ tinh thần” vô giá trong hành trình du học. Bạn hoàn toàn có thể xây dựng mạng lưới kết nối chất lượng nếu chủ động từ những bước nhỏ:
- Tham gia các hội sinh viên Việt Nam tại Đức, nhóm Facebook hoặc CLB sinh viên của trường – đây là nơi nhiều bạn từng trải sẵn sàng giúp đỡ người mới.
- Kết nối với bạn cùng lớp hoặc đồng nghiệp tại nơi thực hành, không cần quá thân thiết nhưng đủ để chia sẻ thông tin học tập và hỗ trợ khi cần.
- Tìm hiểu và lưu lại địa chỉ các trung tâm hỗ trợ sinh viên (Studentenwerk), tổ chức tư vấn du học, hoặc hội nhóm cộng đồng địa phương.
- Duy trì liên lạc với gia đình, thường xuyên chia sẻ tình hình học tập và cảm xúc, để không cảm xa cách.
- Tập luyện kỹ năng kết nối xã hội nhỏ mỗi ngày, từ nụ cười khi chào hỏi, đến lời cảm ơn hoặc hỏi thăm đơn giản – đôi khi một câu nói đúng lúc có thể mở ra cả một mối quan hệ mới.
Mẹo xử lý tình huống khẩn cấp và vượt qua khủng hoảng tinh thần
Không ai mong muốn rơi vào tình huống bất ngờ như mất giấy tờ, gặp tai nạn, bị từ chối visa gia hạn hoặc thậm chí là khủng hoảng tinh thần vì quá tải, cô đơn hay sốc văn hóa kéo dài. Tuy nhiên, những chuyện này hoàn toàn có thể xảy ra – và thường là vào lúc bạn không ngờ tới.
Có bạn bị móc ví trên tàu điện, mất cả giấy tờ cư trú; có bạn bị bệnh giữa đêm mà không biết gọi ai; thậm chí có người trở nên trầm cảm vì học mãi không tiến bộ, mâu thuẫn với bạn cùng nhà hay áp lực tài chính. Nếu không chuẩn bị trước, bạn sẽ rất dễ lúng túng, rơi vào trạng thái bị động, mất phương hướng và tổn hại cả về thể chất lẫn tinh thần.
Thay vì để mọi việc trở thành khủng hoảng, bạn hoàn toàn có thể lên kịch bản ứng phó sớm bằng những bước chuẩn bị thiết thực sau:
- Scan toàn bộ giấy tờ quan trọng (hộ chiếu, thẻ cư trú, bảo hiểm, hợp đồng thuê nhà) và lưu vào Google Drive hoặc email cá nhân để có bản sao ngay khi cần.
- Ghi nhớ các số điện thoại và địa chỉ khẩn cấp: 112 (cấp cứu), 110 (cảnh sát), đại sứ quán Việt Nam, trung tâm hỗ trợ sinh viên, bạn thân gần nhất.
- Luôn mang theo giấy tờ tùy thân khi ra ngoài, hoặc ít nhất là bản photo có công chứng.
- Khi gặp khủng hoảng tâm lý, hãy chia sẻ với bạn bè, liên hệ với đường dây tư vấn tâm lý sinh viên hoặc đơn giản là viết nhật ký để giải tỏa cảm xúc.
- Tập thói quen bình tĩnh đánh giá tình huống thay vì hoảng loạn.
Trên đây là những mẹo “sống sót” trong môi trường mới khi du học nghề Đức. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ là hành trang hữu ích giúp bạn thích nghi nhanh chóng và ổn định cuộc sống du học nghề tại Đức. Chúc bạn thành công!
