Bài viết sau đây là phần dịch từ bài phỏng vấn được đăng trên tạp chí Südthüringer Wirtschaft tháng 03 năm 2023 trong đó cô Nguyễn Thị Thanh Tâm – Nhà sáng lập, Giám đốc Công ty TNHH Hanoi IEC là nhân vật trang bìa – chia sẻ về hành trình cá nhân, cơ duyên hợp tác với các tổ chức kinh tế Nam Thüringen (CHLB Đức) và những nỗ lực không ngừng để mở rộng cơ hội du học nghề kép cho thanh niên Việt Nam, đặc biệt thông qua Chương trình Học bổng Du học nghề bang Thüringen.
“Người khác cũng nên có cơ hội sống giấc mơ như tôi”
Nguyễn Thị Thanh Tâm là người sáng lập Hanoi IEC và đóng vai trò quan trọng trong Dự án Việt Nam – Nam Thüringen nhằm thu hút thanh niên Việt Nam tham gia chương trình đào tạo nghề tại Đức. Từ năm 2017, cô hợp tác với Phòng Công nghiệp & Thương mại (IHK) Nam Thüringen và Phòng Thủ công Nam Thüringen. Cô xuất thân từ tỉnh Phú Thọ và, giống như những học viên mà mình hỗ trợ, cũng từng sang Đức du học ngay sau khi tốt nghiệp phổ thông. Trong buổi trò chuyện này, cô chia sẻ về cơ duyên hợp tác với các phòng kinh tế Nam Thüringen và những thách thức của dự án.
Cô học Triết học và Quan hệ quốc tế tại Leipzig. Tại sao cô lại chọn Đức vào thời điểm đó?
Tôi nhận được học bổng của Chính phủ Việt Nam tại CHDC Đức. Thời đó, chính phủ chọn những học sinh tốt nghiệp phổ thông có thành tích xuất sắc nhất và gửi sang các nước Đông Âu như CHDC Đức, Liên Xô, Bulgaria hoặc Ba Lan. Tôi được cử sang Leipzig để học Triết học và Luật Quan hệ quốc tế. Đó là một giấc mơ với tôi lúc bấy giờ. Sau khi tốt nghiệp, tôi làm việc cho Hội người Việt Nam tại Leipzig. Tổng cộng tôi đã sống ở Đức 13 năm.
Năm 2004, cô thành lập Hanoi IEC tại Việt Nam. Công ty này đại diện cho điều gì và nhiệm vụ cụ thể của cô là gì?
Hanoi IEC là viết tắt của Hanoi International Education and Consulting. Chúng tôi tư vấn và hỗ trợ các doanh nghiệp Đức thâm nhập thị trường Việt Nam, bao gồm nghiên cứu thị trường, tổ chức đoàn doanh nghiệp và hội chợ. “Education” trong tên công ty đại diện cho mảng tư vấn du học dành cho thanh niên Việt Nam. Ngày ấy cũng như bây giờ, tôi muốn trao cho thanh niên Việt Nam cơ hội để sống giấc mơ giống như tôi đã từng. Chúng tôi tư vấn và giúp đỡ các bạn trẻ chuẩn bị tốt nhất để học tập hoặc nghiên cứu ở nước ngoài. Để làm được điều này, chúng tôi có một trường dạy tiếng Đức riêng.
Việc hợp tác với IHK Nam Thüringen bắt đầu như thế nào?
Năm 2016, một đoàn doanh nghiệp từ Nam Thüringen sang thăm Việt Nam. Chuyến đi này do các phòng kinh tế Nam Thüringen khởi xướng và được Hanoi IEC tổ chức. Ông Ralf Pieterwas – Tổng Giám đốc IHK Nam Thüringen và ông Manfred Scharfenberger – nguyên Chủ tịch HWK Nam Thüringen, cùng tham gia chuyến đi. Mục tiêu của chuyến đi đầu tiên này là tìm hiểu cơ hội tuyển dụng lao động cho các doanh nghiệp Nam Thüringen. Trong chương trình, đoàn có ghé thăm trung tâm dạy tiếng của chúng tôi.
Vào ngày cuối cùng của chuyến đi, ông Pieterwas và ông Scharfenberger hỏi tôi liệu tôi có hình dung được việc cùng họ xây dựng một dự án tuyển dụng lao động hay không. Tôi đã có cảm giác rất tốt và nhận thấy sự hợp tác sẽ hiệu quả. Thế là đến năm 2017, chúng tôi bắt đầu dự án thí điểm và đưa những học viên Việt Nam đầu tiên sang Nam Thüringen học nghề.
Trong khuôn khổ Dự án Việt Nam, cô chịu trách nhiệm tìm kiếm học viên phù hợp cho doanh nghiệp Nam Thüringen. Quy trình “ghép đôi” này diễn ra thế nào?
Cần phải chuẩn bị kỹ lưỡng và có nhiều bước thực hiện. Chúng tôi tổ chức các buổi giới thiệu thông tin tại các trường nghề hoặc qua mạng xã hội. Ngoài ra, chúng tôi còn tư vấn trực tiếp cho học viên và phụ huynh. Khoảng 60% ứng viên đến từ hoạt động marketing và khoảng 40% đến từ giới thiệu của các trường nghề.
Khi các phòng kinh tế Nam Thüringen cung cấp sớm danh sách doanh nghiệp quan tâm và các nghề đào tạo, chúng tôi sẽ tập trung tìm kiếm ứng viên phù hợp, ví dụ đến các trường nghề kỹ thuật để tuyển. Ngay từ đầu, chúng tôi cố gắng kết nối sở thích của học viên với nhu cầu đào tạo của doanh nghiệp.
Khi ứng viên quyết định tham gia, họ sẽ học tiếng Đức toàn thời gian tại Việt Nam trong vòng một năm (6–8 giờ/ngày) để đạt trình độ B2. Trong thời gian này, các bài kiểm tra năng lực cũng được thực hiện để đánh giá sự phù hợp với nghề, mức độ động lực và khả năng học tiếng.
Tuy nhiên, có những trường hợp thay đổi ý định hoặc không thể học tiếng. Toàn bộ quá trình từ tuyển chọn đến khi sang Đức mất khoảng 14 tháng. Điều quan trọng nhất là học viên phải học được tiếng và làm quen với văn hóa Đức – điều này cần thời gian.
Ví dụ, ban đầu có 100 ứng viên. Trong 4 tuần đầu, 20 người bỏ vì tiếng quá khó hoặc nhận ra nghề không phù hợp. Sau 6 tháng, họ thi B1, còn khoảng 60–65 người đỗ. Những người này thường sẽ đi đến cuối quá trình và thi đỗ B2 sau một năm. Nói cách khác, chúng tôi mất khoảng 30–35% ứng viên. Chỉ những người giỏi nhất mới sang Đức.
Kế hoạch cho năm tới là sẽ có khoảng 50 học viên, và năm 2024 là 100 học viên sang Đức. Thách thức lớn nhất là gì?
Để tăng số lượng, chúng tôi cần mở rộng tuyển sinh ở các tỉnh khác nhau trên khắp Việt Nam. Tiềm năng rất lớn vì chỉ khoảng 1/3 thanh niên ở Việt Nam có cơ hội học nghề. Phần còn lại hoặc đi nghĩa vụ quân sự hoặc thất nghiệp. Dự án mang đến cơ hội lớn cho các bạn này, nhưng kỹ năng tiếng Đức ban đầu của họ thường yếu. Nhiều bạn vừa tốt nghiệp phổ thông, chưa biết cách học một ngoại ngữ khó. Ngoài ra, việc phải rời quê lên Hà Nội để học tiếng cũng là rào cản về tài chính.
Vì thế, chúng tôi đang mở rộng dạy tiếng Đức ở cả miền Nam và miền Trung. Hiện đã có cơ sở ở TP. Hồ Chí Minh và sắp mở thêm ở Huế. Nhờ đó, chúng tôi có thể tuyển nhiều học viên hơn và có thêm giáo viên tiếng Đức.
Chắc hẳn cô biết nhiều học viên Việt Nam ở Nam Thüringen. Có kỷ niệm nào đáng nhớ không?
Ở khóa 2 (nhập cảnh năm 2018), có một học viên nữa. Em ấy học nghề tại công ty Fleisch- & Wurstwaren Schmalkalden GmbH Thüringen. Em ấy đã gây một ấn tượng mạnh mẽ với tôi vì đã đỗ B2, dù lúc đầu không ai nghĩ là có thể. Sau đó, em đã hoàn thành xuất sắc khóa học, hiện sống ở Weimar với gia đình nhỏ của mình.
Là đại diện Việt Nam của LEG Thüringen, cô sang Đức bao nhiêu lần mỗi năm?
Trung bình tôi sang Đức 3 lần/năm. Lịch cố định là Ngày Kinh tế đối ngoại Thüringen. Ngoài ra, tôi còn thăm doanh nghiệp đào tạo và làm việc với các phòng kinh tế.
Kết thúc buổi phỏng vấn, hãy cùng trả lời nhanh các câu hỏi sau:
-
Với tương lai của Dự án Việt Nam, tôi mong… có nhiều sự chấp nhận và tin tưởng hơn với những học viên Việt Nam không đỗ B2 ngay lần đầu.
-
Với các bạn trẻ chuẩn bị sang Đức, tôi luôn nói… chúc các bạn có chuyến bay tốt, mọi điều may mắn và niềm vui trong thời gian ở Đức.
-
Điều tôi yêu ở Thüringen… là phong cảnh.
-
Trên máy bay sang Đức, tôi thường… đọc sách, nghe nhạc và ngủ.
-
Điều tôi yêu thích nhất trong công việc… là có trách nhiệm, làm nhân viên hạnh phúc và kể câu chuyện của mình để truyền cảm hứng cho người khác học tập ở nước ngoài.
—
Thông tin về cô Nguyễn Thị Thanh Tâm
-
1990–1998: Học tại Leipzig, tốt nghiệp MBA & MA ngành Triết học, Luật Quan hệ quốc tế và Kinh tế
-
2001–2004: Trưởng đại diện Viện Đào tạo & Tư vấn BBI
-
2001: Thành lập Hanoi IEC
-
Từ 2004: Tổng Giám đốc Hanoi IEC (hơn 50 nhân sự, chi nhánh tại TP.HCM từ 2013)
-
Từ 2007: Đại diện Việt Nam của LEG Thüringen
-
Thành viên Ban chấp hành Hội hữu nghị Đức – Việt
-
Thành viên Young Leader Forum, Quỹ BMW Herbert Quandt
Về Hanoi IEC
Hanoi IEC là tổ chức tư vấn uy tín cho doanh nghiệp Đức tại Việt Nam, chuyên về xúc tiến thương mại, tư vấn đầu tư, du học, đào tạo ngoại ngữ và các dự án đào tạo nghề. Hợp tác chặt chẽ với AHK/GIC, Đại sứ quán Đức. Từ năm 2008, Hanoi IEC là đối tác đầu tiên và chính thức của LEG Thüringen tại Việt Nam.
💡 Tìm hiểu thêm về Chương trình Học bổng Du học nghề bang Thüringen: Xem chi tiết tại đây
📄 Xem bài gốc trên tạp chí Südthüringer Wirtschaft: Link bài phỏng vấn
